Trua naturtypar

Aldri før har vi på globalt nivå endra og påverka naturen så mykje som dei siste femti åra. Ei rekkje artar og naturtypar er trua av utrydding – både globalt og i Noreg. Det betyr at dei har høg risiko for å døy ut. Artar og naturtypar skal ikkje forsvinne frå norsk natur som ein følgje av menneskes samla påverknad. Mange av desse trua artane og naturtypane treng at vi set inn tiltak for at dei ikkje skal bli utrydda frå norsk natur. Viktige verkemidlar for å ta vare på trua natur er områdevern, prioriterte artar, utvalde naturtypar og god arealplanlegging.

Naturmangfald
Raudlista artar
Hagerømlingar - skadelege planteartar

Framande artar er ein trussel for naturmangfaldet

Framande arter er arter som vart spreidd av menneskjer til områder der dei ikkje høyrer naturleg heime. Desse utgjer ein av dei største truslane mot naturmangfaldet, både i Noreg og i resten av verda.

Framande skadelege artar

Når ein framand skadeleg art tek til seg nye områder, kan den skade naturen på fleire ulike måtar, for eksempel:

• kan endre strukturen på naturtypar,
• kan fortrenge arter som finst naturleg på stedet, ved konkurranse om næring eller leveområde,
• kan krysse seg med arter som finst naturleg på stedet,
• kan vere bærer av parasittar og sjukdomar
   

Ein kan lese meir om framande artar på:

Fremmedartslista 2023 - Artsdatabanken
Fremmede arter - Miljødirektoratet (miljodirektoratet.no)
Fremmede arter (miljodirektoratet.no)
Hagerømlinger - Det Norske Hageselskap (hageselskapet.no)

Kva kan du gjere for å stoppe spreiing av framande arter?

1. Holde hagen fri for fremma planteartar, og eventuelt avgrense spreiing av fremma artar.
2. Hageavfall skal berre lagrast på din eigedom.
3. Hageavfall som inneheld fremma artar skal leverast som brennbar avfall til nærmaste miljøstasjon. Det gjeld blant anna bygge- og terrengarbeid på eigedommen, der ein forpliktar seg å handtere avfall som inneheld framande artar på ein forsvarleg måte.
4. Import av dyr, plantar og organismar frå utlandet er generelt forbode.
5. Dersom du oppdagar ein art du ikkje kjenner eller ikkje har sett før, ta kontakt med Naturvernforbundet i Møre og Romsdal Forside - Møre og Romsdal (naturvernforbundet.no) for avklaring. Eller kan du ta med eit eksemplar til kommunen og vi kan melde inn funn i Aartsdatabanken. Registrer dine funn på Rapportér fremmede arter! (artsdatabanken.no)

Hagelupin er ein famand art. Bilete frå Artsdatabanken.no

Generelle reglar for handtering av avfall som inneheld fremmande artar:

Unngå spredning av fremmede arter fra hagen din - Miljødirektoratet (miljodirektoratet.no)
Importere dyr, planter eller andre organismer - Miljødirektoratet (miljodirektoratet.no)
Sette ut planter, dyr eller andre organismer - Miljødirektoratet (miljodirektoratet.no)
Havnespy (japansk sjøpung) - Miljødirektoratet (miljodirektoratet.no)
Fremmede arter i norsk natur - regjeringen.no
Lov om forvaltning av naturens mangfold (naturmangfoldloven) - Lovdata
28 tiltak mot fremmede arter - Miljødirektoratet (miljodirektoratet.no)